جزئیات کامل شرایط واردات خودرو برای جانبازان در سال ۱۴۰۴
آیین‌نامه واردات و خرید خودرو توسط جانبازان، که به‌تازگی با تایید وزیر صمت و تصویب هیات دولت به گمرک جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شده، حالا وارد مرحله اجرا شده است.
این آیین‌نامه با هدف حمایت از جامعه ایثارگری طراحی شده و قرار است شرایطی فراهم کند تا جانبازان بتوانند با تسهیلات و معافیت‌های ویژه، خودروهای مورد نیاز خود را تهیه کنند؛ چه از تولیدات داخلی و چه از میان مدل‌های وارداتی.
سقف ارزی واردات خودرو برای جانبازان
بر اساس این آیین‌نامه، جانبازان با شرایط ویژه، بسته به میزان درصد جانبازی خود می‌توانند خودروهایی با سقف قیمتی معین وارد کشور کنند:
جانبازان ۷۰ درصد با قطع دو دست و دو پا یا نابینایی دو چشم: سقف واردات ۳۵ هزار یورو
سایر جانبازان ۷۰ درصد: سقف واردات ۳۰ هزار یورو
جانبازان با درصد جانبازی ۵۰ تا ۶۹ درصد: سقف واردات ۲۵ هزار یورو
در این فرآیند، واردات خودرو نیازی به کارت بازرگانی ندارد و واردکنندگان باید تنها تأییدیه‌های فنی از سازمان محیط‌زیست و استاندارد ایران و همچنین خدمات پس از فروش را دریافت کنند.
معافیت‌های گسترده؛ بستری برای سوءاستفاده؟
در حالی که هدف این سیاست، حمایت از ایثارگران و جانبازان است، کارشناسان نسبت به احتمال شکل‌گیری شبکه‌های دلالی هشدار داده‌اند. معافیت کامل از تعرفه‌های سنگین گمرکی، به‌ویژه در خودروهای وارداتی، ممکن است برخی افراد را به سوءاستفاده از نام جانبازان ترغیب کند. ثبت‌نام صوری، واگذاری امتیاز به واردکنندگان، و فروش خودروهای وارداتی در بازار آزاد با قیمت‌های نجومی، تنها بخشی از سناریوهایی است که تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد در چنین طرح‌هایی احتمال وقوع بالایی دارند.
واردات خودروهای لوکس در اختیار محدود
فهرست خودروهای مجاز وارداتی در قالب این آیین‌نامه شامل برندهای لوکسی نظیر لکسوس، مزدا، بی‌ام‌و، مرسدس بنز، آئودی، نیسان و فولکس‌واگن است. البته، این واردات صرفاً در اختیار جانبازان ۷۰ درصد به بالا قرار دارد؛ در حالی که واردکنندگان معمولی صرفاً مجاز به واردات خودرو تا سقف ۲۰ هزار یورو هستند و باید تعرفه‌های سنگینی تا ۱۰۰ درصد پرداخت کنند.
تسهیلات خرید خودرو داخلی برای سایر جانبازان
جانبازانی با درصد جانبازی پایین‌تر یا دارای محدودیت‌های حرکتی، در قالب این طرح می‌توانند از تسهیلات قرض‌الحسنه برای خرید خودرو داخلی بهره‌مند شوند. این تسهیلات تا سقف ۳.۵ میلیارد تومان و با نرخ کارمزد حداکثر ۴ درصد، به صورت اقساطی و در بازه بازپرداخت ۶۰ ماهه پرداخت می‌شود.
همچنین مشمولان طرح در صورت انصراف از واردات، می‌توانند خارج از نوبت برای خرید خودرو داخلی اقدام کنند.
سایه سنگین تجربه‌های پیشین
نگاهی به سوابق اجرای سیاست‌های مشابه در دولت‌های گذشته، از جمله واگذاری مجوز واردات خودرو به ساکنان جزایر سه‌گانه خلیج فارس یا ورزشکاران، نشان می‌دهد که در غیاب نظارت دقیق و شفاف‌سازی فرآیندها، این‌گونه امتیازات بیشتر به سود دلالان و رانت‌خواران منجر شده تا اقشار هدف. به همین دلیل، کارشناسان خواستار ایجاد سامانه‌ای دقیق، با نظارت مستمر، مکانیزم‌های تأیید اصالت متقاضیان و شفافیت در فرآیند واردات شده‌اند تا از تکرار چرخه‌های فساد و تبعیض در بازار خودرو جلوگیری شود.