قیمت بنزین گران می‌شود؟ / خبر فوری و مهم وزارت نفت درباره قیمت بنزین
سه نرخی شدن قیمت بنزین چیست و آیا دولت قصد دارد سهمیه و قیمت بنزین را دستخوش تغییر کند؟
در حالی که طی روزهای اخیر شایعاتی درباره سه‌نرخی شدن قیمت بنزین در فضای مجازی و برخی محافل خبری مطرح شده بود، معاون وزیر نفت امروز ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ صراحتاً اعلام کرد: «هیچ گزینه‌ای از سه نرخی شدن قیمت بنزین روی میز نیست و فعلاً هیچ برنامه‌ای در این خصوص نداریم.»
این اظهارنظر رسمی در ادامه‌ی تکذیب‌های پیشین توسط مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس است؛ پیش از این نیز بارها عنوان شده بود که هرگونه گمانه‌زنی درباره افزایش قیمت بنزین یا سه نرخی شدن آن صرفاً بر پایه شایعات است.
قیمت بنزین در سال ۱۴۰۴ چقدر است؟
قیمت بنزین در ایران آخرین‌بار در آبان‌ماه ۱۳۹۸ افزایش یافت. در آن زمان نظام دو نرخی به‌صورت رسمی اعمال شد:
نرخ یارانه‌ای: ۱۵۰۰ تومان برای هر لیتر (تا سقف ۶۰ لیتر در ماه برای هر خودرو شخصی)
نرخ آزاد: ۳۰۰۰ تومان برای هر لیتر بنزین مازاد بر سهمیه
از آبان ۱۳۹۸ تاکنون، علیرغم تورم موجود و افزایش چندین برابری قیمت کالاهای اساسی، این نرخ‌ها همچنان ثابت مانده است. البته گاهی شایعاتی درباره تغییر آن‌ها یا اضافه شدن نرخ سوم (سه نرخی شدن) منتشر شده، اما همواره توسط مسئولان تکذیب شده و دولت چهاردهم اعلام کرده که مردم برای افزایش قیمت بنزین غافلگیر نخواهند شد.
سه نرخی شدن بنزین چیست؟
مدل «سه نرخی» به معنای عرضه بنزین در سه سطح قیمتی متفاوت است:
۱. نرخ یارانه‌ای: مخصوص مصرف پایه هر خانوار یا خودرو که در حال حاضر قیمت هر لیتر بنزین یارانه‌ای ۱۵۰۰ تومان است. هدف این نرخ، حمایت از اقشار کم‌درآمد است.
۲. نرخ نیمه‌آزاد یا نرخ دوم: برای میزان مصرفی که بالاتر از سهمیه پایه است، اما همچنان در محدوده‌ای که مصرف منطقی تلقی می‌شود. این نرخ می‌تواند حدودی بین نرخ یارانه‌ای و نرخ آزاد باشد. در حال حاضر قیمت بنزین نیمه آزاد ۳۰۰ هزار تومان برای هر لیتر است.
۳. نرخ آزاد یا نرخ سوم: بدون محدودیت و با قیمتی بالاتر از قیمت بنزین نیمه آزاد. این نرخ برای مصرف‌کنندگان پرمصرف، تجاری، یا کسانی است که سهمیه ندارند یا از کارت سوخت استفاده نمی‌کنند.
هدف اصلی از چنین ساختاری، مدیریت مصرف سوخت، کاهش قاچاق، هدفمندسازی یارانه‌ها و نیز تفکیک بهتر بین مصرف ضروری و مصرف لوکس است اما اجرای این مدل نیازمند زیرساخت‌های اطلاعاتی، سامانه‌های نظارتی، و اعتماد عمومی بسیار بالاست؛ در غیر این صورت می‌تواند زمینه‌ساز فساد، رانت یا نارضایتی گسترده شود.
در مجموع، با تأکید دوباره وزارت نفت به نظر می‌رسد در شرایط فعلی، دولت تصمیمی برای سه‌نرخی کردن بنزین یا افزایش قیمت بنزین سهمیه‌ای ندارد.