ابهامات اقتصادی در افتتاح خط تولید خودرو قدیمی/ مانور انتخاباتی در زادگاه روحانی
افتتاح خط تولید خودرو قدیمی سمند در سمنان توسط رئیس جمهور در روزهای اخیر، نه تنها ابهام اقتصادی نبودن تیراژ تولید را به همراه دارد بلکه پوپولیستی بودن این اقدام را در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در اذهان ایجاد میکند.
خط تولید سمند در سمنان دو روز پیش در حالی برای تولید روزانه 20 دستگاه خودرو با حضور روحانی رئیس جمهور به بهرهبرداری رسید که ایجاد سایتهای خودروسازی غیر اقتصادی در برخی شهرها و حتی کشورها یکی از مهمترین مشکلات خودروسازان به ویژه ایران خودرو در دولت قبل به شمار میآمد.
این موضوع مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان از جمله برخی مدیران دولت فعلی قرار داشت. در چنین شرایطی روز پنج شنبه هفته گذشته در جریان سفر روحانی به سمنان خط تولید سمند به بهرهبرداری رسید، محصول قدیمی ایران خودرو که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان باید جای خود را به تولیدات جدیدتری بدهد. به این ترتیب مشخص نیست هزینه کردن برای ایجاد خط تولید یک محصول قدیمی آن هم با تیراژ پایین روزانه 20 دستگاه و اشتغالزایی 150 نفری با چه توجیه اقتصادی صورت گرفته و آیا هدفی جز یک مانور انتخاباتی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ندارد؟
کارخانه تولید سمند در سمنان توسط صنایع اتومبیل سازی فردا متعلق به بخش خصوصی و بر اساس قراردادی با گروه صنعتی ایران خودرو ایجاد شده و قرار است سالانه 6 هزار دستگاه سمند در این کارخانه تولید شود.
این واحد تولیدی با سرمایهگذاری بیش از هزار میلیارد ریالی و با همکاری گروه صنعتی ایران خودرو در دو بخش «خدمات فنی – مهندسی» و «سفارش کار» فعال شده است.
هرچند گفته شده که سرمایهگذاری این پروژه توسط بخش خصوصی صورت گرفته اما حتی با توجه به این موضوع و در نظر گرفتن عدم سرمایهگذاری ایران خودرو، باید گفت که در نهایت ایران خودرو مجبور به سفارش دهی به این شرکت است و به طور قطع با توجه به پایین بودن تیراژ تولید در کارخانه سمنان، هزینه تولید بالا خواهد بود و در نهایت، این هزینه بالا از جیب مشتریان تأمین میشود، مگر اینکه ایران خودرو این هزینه اضافه را پوشش دهد که در آن صورت نیز ضرر حاصل شده از جیب سهامداران پرداخت میشود.
تیراژ تولید کارخانه خودروسازی سمنان در حالی فعلاً 6 هزار دستگاه تعیین شده که تولید واحدی مانند کارخانه ایران خودرو خراسان حدود یک میلیون دستگاه خودرو در سال است.
کارخانه ایران خودرو سمنان در دولت احمدی نژاد احداث و اواخر دولت دهم آمده بهره برداری شد. قرار بود این کارخانه در شهریور یا مهر 92 به بهرهبرداری برسد اما این اتفاق در دولت یازدهم نیفتاد.
ظرفیت تولید ایران خودرو سمنان 150 هزار دستگاه پیش بینی شده و قرار بود در سه فاز عملیاتی شود به طوری که در فاز اول مونتاژ صورت گیرد و در فازهای بعدی به رنگ، بدنه و خودکفایی توجه شود.
برای ایجاد این کارخانه 50 تا 60 میلیارد تومان هزینه شده و خط تولید آن دارای انعطاف لازم بود به طوری که امکان تولید چند نوع خودرو در آن وجود داشت.
در آن زمان قرار بود تولید سمند و دنا در کارخانه ایران خودرو سمنان صورت گیرد اما با روی کار آمدن دولت یازدهم، این کارخانه به بخش خصوصی واگذار شد و البته 4 سال متوقف ماند تا در نهایت، در سفر اخیر رئیس جمهور به سمنان به بهرهبرداری رسید.
به این ترتیب مشخص نیست چرا کارخانه خودروسازی سمنان 4 سال بیکار باقی ماند و حال در آستانه انتخابات ریاست جمهوری مورد توجه قرار گرفته و با اشتغالزایی 150 نفری به بهربرداری رسیده است. تعداد پایین اشتغال این کارخانه نشان از نقش پررنگ مونتاژکاری در این بخش دارد که باید مورد توجه کارشناسان وزارت صنعت و دستگاههای ناظر قرار گیرد.
از سویی باید دید آیا برای راهاندازی کارخانه سمنان از تسهیلات بانکی استفاده شده و در این صورت چه توجیهی برای پرداخت این وام وجود داشته است؟
از سوی دیگر با توجه به فاصله کم تهران با سمنان، چه توجیهی برای ایجاد سایت تولید سمند با ظرفیت اندک در سمنان وجود دارد و نزدیکی به برخی شهرها برای عرضه محصولات این کارخانه تا چه حد در احداث آن موثر بوده است؟ هرچند با توجه به تیراژ پایین تولید خودرو در این کارخانه به نظر نمی رسد که بازار بزرگی برای آن در نظر گرفته شده باشد وگرنه فلسفه خروج صنایع از تهران اقدام قابل قبولی است.
آیا نمیشد حال که در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری قرار داریم، فکری اساسی برای اشتغال زایی در سمنان میشد تا با گذشت زمان شاهد زیانده شدن کارخانه و اخراج کارگران نباشیم و این چنین طرحهای اقتصادی فقط با هدف اشتغالزایی فصلی برای کارگران اجرا نشوند.
در عین حال، چه تضمینی برای سفارشدهی به چنین کارخانهای در آینده وجود خواهد داشت و این موضوع تا چه حد دستخوش اتفاقاتی مانند تغییر مدیر عامل ایران خودرو قرار خواهد گرفت؟