روستای هیر، روستای زغال اخته

قزوین یکی از شهرهای توسعه یافته ایران است که قدمت آن، به دوره ی ساسانیان می رسد و به فرمان شاپور، شروع به سازندگی در آن شد و از آن زمان به بعد این شهر، شروع به رونق گرفت. همانطور که می دانید شهر قزوین، یکی از شهر های با ریشه  قدیمی ایران است و از این رو، جاذبه های طبیعی، هنری و فرهنگی بسیاری دارد که از آن ها می توان به کاروان سرای سعد السلطنه، کاخ چهلستون، آب انبارسردار، خیابان سپه، روستای هیر و بسیاری از جاذبه های دیگر از این شهر و استان، اشاره کرد. قزوین را به عنوان پایتخت بزرگ خوشنویسی ایران نیز، می شناسند. همچنین این شهر در سال ۱۳۹۲، از طرف معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست، به عنوان شهر پاک ایران نیز، انتخاب شد.

هیر، در لغت نامه ی دهخدا به معنای آتش معنی شده و و در ۶۵ کیلومتری شمال قزوین، در بخش رودبار الموت غربی واقع شده است و رودخانه ی نینه رود، از این روستا می گذرد. قدمت این روستا را به روایتی به زمان قبل از ورود اسلام به ایران، تخمین زده اند. در این روستا، آثار تاریخی زیادی موجود بوده که متاسفانه به علت عدم توجه، یا از بین رفته و یا سرقت شده اند. این روستا، دارای آب و هوایی کوهستانی و سردسیر است وهممچنین در مجاورت کوهی سنگی به نام لتر تله که در زبان محلی مردم این روستا، به معنای صخره است، می باشد. زبان محلی مردم این روستا، تاتی است. در این روستا و حوالی آن، باغ های زیبا و سرسبز به فراوانی وجود دارد  و باعث ررونق کسب و کار باغداری و کشاورزی در این روستا شده است.

عمده محصولات تولیدی این روستا، زغال اخته، فندق، گردو، زالزالک و ریواس است که در بین این محصولات، مهم ترین و شاخص ترین محصول، زغال اخته است. گفته می شود که در سال بالغ بر ۲۰۰ تن زغال اخته تولید و به سراسر کشور، صادر می شود. البته دیگر محصولات این روستا نیز دارای شهرت بسیارند و از کیفیت بالا و مرغوبی برخوردارند. به طور مثال، گردوی این روستا، بسیار خوش طعم است و روغن فراوانی دارد. ناگفته نماند که دراین روستا یک درخت گردوی بسیار پیر و کهنسال وجود دارد که از بزرگان روستا، به نقل از پیشینیان خود، بالغ بر ۲۰۰ هزار گردو از این درخت، برداشت می شده است. در این روستا چشمه ای جوشان و وجود دارد که دارای آبی بسیار گوارا و مفید و از نظر املاح معدنی، بسیار سبک است که آن را با برند وگل، به صورت بسته بندی، به سراسر ایران ارسال می شود. وگل، سر چشمه ی رودخانه ی نینه رود است که این رود دارای آبی گوارا و خنک بوده و در طول قرن های متمادی، باعث تمجید مورخین بسیاری بوده است و برخی آب آن را شفا بخش نامیده اند.

با تمام این اوصاف، روستای هیر به روستای زغال اخته معروف است و سالانه گردشگران بسیاری از تهران، کرج، مشهد، اصفهان و شیراز گرفته تا آلمان، اتریش و استرالیا، برای حضور در جشن برداشت زغال اخته در روستای هیر، شرکت می کنند. از خواص زغال اخته، میتوان گفت که پلی فنول های موجود در این میوه، باعث کاهش کلسترول خون می شوند و برای سلامتی قلب مفید هستند. زغال اخته، حاوی مقادیر زیادی آهن، کلسیم، اسید فولیک، ویتامین های E, B1, B2, C و فلاوونوئیدها است. این میوه همچنین، حاوی بیش از ۱۰ درصد تانن، قند، پکتین، اسیدهای آلی و رنگدانه است. این میوه خوشمزه کم کالری است و باعث اضافه وزن نمی شود. همچنین این میوه منبع خوبی برای فیبر است. با وجود این تفاسیر، با این که روستای هیر از این نظر، بسیار معروف است و در دل رشته کوه های البرز قرار گرفته است، اما هنوز بسیاری از افراد، حتی خود قزوینی ها هم این روستا را نمی شناسند. البته خالی از لطف نیست که بگوییم در چند سال اخیر، آوازه این روستا، نسبت به قبل بیشتر در بین مردم پیچیده است و در نتیجه توریست های بیشتری را به خود جذب می کند. همه ساله در در اواخر فصل تابستان، زمانی که موعد برداشت زغال اخته فرا می رسد، اهالی ساکن در روستای هیر، پس از چیدن زغال اخته، آن ها را بر روی پشت بام های خود پهن می کنند که جلوه ی سرخ رنگ و خاصی به این روستا در این فصل می دهد و به گردشگران این فرصت را می دهد تا با صحنه ای خاص و منحصر به فردی روبرو شوند.

از سال های نه چندان دور در این روستا، برای بالا بردن ظرفیت های گردشگری و شناساندن و معرفی این روستا، اقدام به برگزاری جشنواره ی زغال اخته در این روستا شده است که باعث جذب پنج هزار گردشگر از نقاط مختلف ایران و جهان به این روستا شده است. بخشدار الموت در گفت و گو با خبرگزاری های داخلی درباره ی این روستا گفت: روستای هیر، ۱۶ بخش دارد که همگی در یک بخش قرار گرفته اند که همگی با م به صورت یکپارچه، ۸۵ درصد زغال اخته ی کشور را تولید می کنند و از حیث تولید این محصول، رتبه ی نخست کشور را دارند. آقای اکبررحمتی درباره ی این که باید این روستا را بزرگتیرین روستای باغات زغال اخته ی ایران دانست نیز افزود، وجود باغ های این محصول با خواص دارویی فراوان و قرار گرفتن آن در کنار طبیعت بکر کوهستانی و وجود چشمه ی زیبا و جوشان وگل، موجب شده است تا این روستا جذابیت های فراوانی برای گردشگران و دوستداران طبیعت، داشته باشد. البته از نظر ایشان به عنوان بخشدار این منطقه، پوشش و بافت محلی و سنتی خانه های این روستا نیز یکی از دلایلی است که باعث جذابیت ان روستا برای گردشگران است. مسئولین الموت و این روستا امیدوارند تا با حمایت و نگاه سازنده ی مسئولین، این روستا تبدیل به یکی از روستاهای گردشگر پذیر و توریستی استان قزوین شود و بوم گردی در این شهر افزایش یابد.