در خصوص بیماری آنفولانزای پرندگان بیشتر بدانید
چند سالی است با شروع فصل سرما زمزمههای بروز و شیوع آنفلوانزای پرندگان نیز همهگیر میشود. این بیماری خسارات زیادی دنبال دارد. در واقع، آنفلوانزای پرندگان در گروه بیماریهای نوع A است که خود در پرندگان به دو گروه 1- ویروسهای آنفلوانزا با بیماریهایزایی بالا (فوقحاد) و 2- ویروسهای آنفلوانزا با بیماریزایی پایین (غیرفوقحاد) تقسیم میشود.
چند سالی است با شروع فصل سرما زمزمههای بروز و شیوع آنفلوانزای پرندگان نیز همهگیر میشود. این بیماری خسارات زیادی دنبال دارد. در واقع، آنفلوانزای پرندگان در گروه بیماریهای نوع A است که خود در پرندگان به دو گروه 1- ویروسهای آنفلوانزا با بیماریهایزایی بالا (فوقحاد) و 2- ویروسهای آنفلوانزا با بیماریزایی پایین (غیرفوقحاد) تقسیم میشود. منبع بروز و شیوع هر دو نوع این ویروسها پرندگان آبزی مانند اردک، غاز و قو هستند. پرندگان مهاجر با عبور از مرزهای کشورهای مختلف این ویروس خطرناک را جابجا میکنند. البته علتهای دیگری مانند قاچاق، خرید و فروش و تجارت نیز در شیوع این بیماری تاثیرگذار است. در ادامه پای صحبتهای دکتر محمدحسین فلاح، دامپزشک، اپیدمیولوژیست و عضو هیاتعلمی موسسه رازی نشستیم تا برایمان از شروع، پیشگیری و درمان بیماری بگوید.
: این بیماری چه خطراتی به دنبال دارد؟
آنفلوانزای فوقحاد پرندگان بیماریای است که مشکلات اقتصادی، بهداشت عمومی، اجتماعی و سیاسی ایجاد میکند. در بحث اقتصادی میتوان گفت، ماکیانی (بوقلمون، مرغ و خروس) که به این ویروس آلوده شوند، صددرصد تلف میشوند و به همین علت سازمان جهانی بهداشت به دنبال ریشهکنی این ویروس تنها راه معدومسازی را توصیه میکند. از طرفی، از بین بردن طیور میتواند خسارات زیادی به اقتصاد تحمیل کند. از دیگر مشکلات اجتماعی ناشی از شیوع ویروس، بیکار شدن افراد است که زندگی آنها و خانوادههایشان را تحتتاثیر قرار میدهد. مشکلات سیاسی که بر اثر آنفلوانزای حاد پرندگان گریبان دولت را میگیرد، شامل قطع صادرات است، اما مهمترین مشکل ایجادشده در بعد بهداشت عمومی است که با جان افراد در ارتباط است. این ویروس سالانه در جهان باعث مرگومیر تعدادی از انسانها میشود. از سال 1996 میلادی که اولین بار ویروس H1A1 در کشور چین با جدا شدن از یک غاز متولد شد، هر ساله تلفاتی به دنبال دارد. هرچند خسارت اقتصادی ناشی از بیماری بسیار بالاست، اما علت اصلی نگرانی از این ویروس تلفات انسانی است.
: چگونه آنفلوانزای مرغی سر از طیور خانگی درمیآورد؟
مهمترین علت شیوع این ویروس، پرندگان مهاجر است. معمولا در مناطق شمالی کشور به علت تراکم پرندگان، طیور خانگی کنار پرندگان مهاجر قرار میگیرند و ویروس به سرعت پخش میشود. متاسفانه به علت شکار پرندگان مهاجر و عرضه آنها در بازارها، بهخصوص در بازارهای بزرگ محلی جویبار و فریدونکنار در استان مازندران راه برای ورود آلودگیها به منطقه بازمیشود. از طرفی، برخی شکارچیان از شیوه صید «شکار با غاز» استفاده میکنند. در این روش آنها غازهایی را تربیت میکنند تا با تولید صدا به نشستن پرندگان مهاجر روی تور کمک کنند. این شیوه شکار نیز از علل اصلی انتقال ویروس از پرندگان مهاجر به طیور بومی است. ما در کشور 105 بازار فروش پرنده زنده داریم که حدود 55 عدد از آنها در استانهای شمالیاند که بیشتر آنها در فصول پاییز و زمستان محل فروش پرندههای مهاجر میشوند و راه انتقال اصلی ویروس نیز هستند.
: پس این ویروس بهراحتی بین واحدهای طیور نیز پخش میشود؟
بله؛ البته در واحدهای صنعتی بیشتر طیور به وسیله وسایل نقلیه آلوده، کودهایی که در مرغداری انتقال پیدا میکنند و ماشینهایی که مسوول تحویل گرفتن تخممرغها هستند یا وظیفه رساندن دان به ماکیان را دارند، آلوده میشوند. واقعیت این است که در مرغداریها این ویروس بیشتر بهصورت مکانیکی منتقل میشود. کارگران یا حتی مدیرانی که در مرغداریها فعالیتدارند، معمولا در تماس با مرغ و خروسهای خانگی در محل زندگی شخصیشان قرار دارند و میتوانند ویروس را منتقل کنند. گاهی هم دیده میشود ویروس با قرار گرفتن و ورود پرنده آلوده به واحدها انتقال مییابد. توصیه مهم به روستاییان عزیز این است که سعی کنند در این فصول پرنده جدیدی خریداری نکنند و اگر در شرایطی مجبور به خرید پرنده شدند، آن را تا 21 روز در محل جدا نگهداری کنند و بعد در معرض تماس دیگر طیور و پرندگان قرار دهند. بهراحتی میتوان در گوشهای از حیاط این کار را انجام داد تا در صورتی که مرگومیر در آنها اتفاق افتاد از بیمار شدن دیگر طیور پیشگیری شود.
: با دیدن چه علائمی میتوان پرنده بیمار را تشخیص داد؟
همانطور که ابتدا اشاره کردم، این بیماری حاد است و به سرعت باعث تلفات پرندگان میشود. جز در مواردی در پرندگانی مانند غاز و اردک بالغ که ممکن است بیماری نشانهای نداشته باشد، در دیگر پرندگان تلفات مهمترین نشانه بروز بیماری است. در روستاها برای پیشگیری از شیوع گسترده بیماری با کشته شدن تنها یکی از ماکیان باید تا شعاع یک کیلومتری همه پرندگان معدوم شوند. در محیطهای روستایی ارتباطات بین مردم نیز بیشتر است و به همین دلیل باید معدوم کردن ماکیان جدی گرفته شود. اقدامات پیشگیرانه در اولین نقطه و اولین باری که در این فصول بیماری دیده میشود، نقش مهمی در کاهش شیوع بیماری دارد. اگر خانوادهها تلفات را به دامداری گزارش دهند، با معدوم کردن تعداد انگشتشماری از مناطق بقیه طیور خانگی جان سالم به درمیبرند و بیماری خانه به خانه تا فراگیری کل کشور گسترش نمییابد.
: آیا نهاد یا سازمانی شیوع بیماری را در روستاها رصد میکند؟
این بیماری سالی یک بار بروز پیدا میکند و سازمان دامپزشکی در حد توان خود براساس دستورالعملهای بینالمللی مناطقی را مشخص و بررسی میکند، اما راه درست که به پیشگیری شیوع بیماری آنفلوانزای فوقحاد با هزینه کمتر کمک میکند، این است که خانواده اواخر شهریور ماه هرگونه تلفات را به سرعت به سازمان دامپزشکی کشور اطلاع دهند. این کار درنهایت به نفع خود خانوادهها خواهد بود.
: آیا این بیماری از طریق گوشت یا تخممرغ نیز منتقل میشود؟
بله، آنفلوانزای فوقحاد از طریق لاشه و حتی ابزاری که در ارتباط با پرنده بیمار بوده یا کفش و لباس انسانهایی که با آنها در تماس بودند نیز منتقل میشود. در طیور اهلی لاشه آلوده معمولا ظاهر متفاوتی پیدا میکند و کمی سیاه و بدشکل میشود، اما گوشتهای آلوده در پرندههای وحشی ظاهر متفاوتی با گوشتهای سالم ندارند و جز با نمونهبرداری در آزمایشگاه نمیتوان تشخیص داد که کدام گوشت محتوی ویروس است. به همین دلیل به همه هموطنان توصیه میکنم حتما از فروشگاههای مجاز گوشت بخرند. واحدهایی که مجوز دارند با اطمینان زیادی گوشت سالم به بازار عرضه میکنند. البته این ویروس نسبت به دما حساس است و حتی اگر گوشتی آلوده باشد، با طبخ در دمای بالای 50 درجه سانتیگراد کشته میشود. در مورد تخممرغ نیز سازمان دامپزشکی با دیدن کوچکترین نشانه از بیماری تخممرغها را معدوم میکند. به همین دلیل میتوان این اطمینان را به مردم داد که تخممرغهای بازار همه سالم هستند، مگر در موارد بسیار نادری که مرغداری متخلفی وجود داشتهباشد. در صورتی که نسبت به سالم بودن تخممرغ مشکوک هستید، آن را خوب بجوشانید و سپس میل کنید.
: چه بلایی سر لاشههای بیمار میآید؟ آیا باید نسبت به ویروس موجود در آنها نیز نگران باشیم؟
اگر لاشه به شکلی درست معدوم شود، مشکلی ایجاد نمیکند. کارشناسان دامپزشکی لاشهها را به شیوه بهداشتی خاک میکنند. آنها لاشهها را در گونی قرار میدهند، آن را به خوبی پلمپ و چالهای را تعبیه میکنند که با قرار دادن گونی حداقل نیممتر خاک روی آن را بپوشاند. ابتدا زیرش را با آهک پر میکنند و گونی لاشه را در آن قرار میدهند و دوباره رویش را با آهک پوشش میدهند. محلی هم که پرنده در آن زندگی میکرده به خوبی ضدعفونی میکنند. با این کار خطر انتقال ویروس از بین میرود.
برای ورود به کانال تلگرام فرتاک نیوز کلیک کنید.